آشکارسازی ساختارهای زیرسطحی باستانی در تپه حصار دامغان با استفاده از داده های مغناطیس سنجی

استفاده از روش­های ژئوفیزیکی در کاوش­های باستانی، قبل از حفاری، جهت تعیین مرز بی­هنجاری­ها می­تواند مفید و مؤثر باشد. در این میان، به دلیل نداشتن اثرات مخرب محیطی، روش مغناطیس­سنجی یکی از روش­های پرکاربرد است. در محوطه­های باستانی تغییر مغناطیدگی در محیط به دلایل طبیعی و فعالیت­های بشری صورت می­گیرد. به کمک روش مغناطیس­سنجی، تباین خودپذیری مغناطیسی محیط پیرامون به‌طورکلی با اقلام فلزی، مصالح ساختمانی مورداستفاده و حفره‌های پرشده با مواد متنوع که دارای خاصیت مغناطیسی هستند، موردمطالعه قرار می‌گیرد. در این مقاله از داده­های مغناطیس مصنوعی، واقعی و فیلترهای فازی به‌منظور بررسی ساختارهای زیرسطحی در محوطه باستانی تپه حصار دامغان استفاده‌شده است. در این راستا از فیلترهای زاویه تمایل، نقشه تتا، لاپلاسین و تانژانت ‌هایپرپولیک استفاده شد. همچنین در این مقاله یک فیلتر توانمند جدید که یک زاویه از نسبت مشتق­های افقی است و در راستای محور قائم نرمالیزه شده، معرفی شد. این فیلتر روی لبه­ها بیشینه می­شود و به‌خوبی مرزها را آشکار می­کند. نتایج حاصل از بررسی‌ داده‌های مغناطیسی تپه حصار با نتایج حفاری‌های انجام‌شده انطباق بالایی دارد.